اثر جنگل‌تراشی و توپوگرافی بر برخی ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی مؤثر بر کیفیت خاک در منطقه سراوان گیلان

Authors

  • حسین اسدی دانشیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشگاه تهران
Abstract:

جنگل‌زدایی پیامدهای نامناسبی در منابع زیست محیطی مانند افزایش توان سیل‌خیزی، رخداد فرسایش و تخریب خاک دارد. به منظور شناخت اثر جنگل‌زدایی بر نحوه عملکرد خاک در اکوسیستم، شاخص‌های کیفیت خاک مورد ارزیابی قرار می‌گیرد تا امکان کنترل تخریب اراضی و ایجاد مدیریت پایدار را فراهم ‌سازد. این پژوهش با هدف بررسی اثر جنگل­تراشی در جهت­ها و موقعیت­های مختلف شیب بر تخریب خاک سطحی در بخشی از پارک جنگلی سراوان، واقع در جنوب شهرستان رشت که به علت نصب دکل‌های برق فشار قوی، پاک‌تراشی شده است، انجام گرفت. نمونه‌برداری از خاک از دو عمق 15-0 و 30-15 سانتی‌متر (در مجموع 144 نمونه) از مسیر جنگل‌تراشی شده و جنگل مجاور آن، از دو جهت و چهار موقعیت شیب انجام شد. برخی از شاخص‌های مهم فیزیکی و شیمیایی کیفیت خاک شامل جرم مخصوص ظاهری، میانگین وزنی قطر خاکدانه­ها، توزیع اندازه ذرات، اسیدیته، ظرفیت تبادل کاتیونی، ماده آلی، کربنات‌کلسیم معادل، نیتروژن کل، فسفر و پتاسیم قابل دسترس اندازه‌گیری شدند. تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان داد که جنگل‌تراشی، باعث کاهش معنی‌دار مقدار ماده آلی، پایداری خاکدانه‌ها، نیتروژن کل، ظرفیت تبادل کاتیونی، فسفر و پتاسیم قابل دسترس و افزایش معنی­دار جرم مخصوص ظاهری، اسیدیته و کربنات‌کلسیم معادل در خاک سطحی شده است. شیب شمالی اراضی جنگلی، خاک‌های سطحی با کیفیت بالاتری از نظر ماده آلی، نیتروژن کل، فسفر قابل دسترس و جرم مخصوص ظاهری دارا هستند. خاک سطحی قسمت‌های پایین شیب اراضی جنگلی دارای بیش‌ترین مقدار ماده آلی، فسفر و پایداری خاکدانه و کم‌ترین مقدار کربنات کلسیم معادل و جرم مخصوص ظاهری می‌باشند. نتایج نشان داد که میانگین شاخص کیفیت خاک نمورو (NQI) در خاک سطحی اراضی جنگل‌تراشی‌شده نسبت به اراضی جنگلی 6/67 درصد کاهش یافته است. اختلاف شاخص‌های‌ کیفیت خاک بین موقعیت‌های مختلف شیب در اراضی جنگل‌تراشی‌شده، مشهودتر از اراضی جنگلی است. این موضوع بیانگر این مطلب است که عامل اصلی کاهش کیفیت و تخریب لایه‌های سطحی خاک، تشدید فرسایش، انتقال و جابجایی مواد از موقعیت‌های بالای شیب می‌باشد و موقعیت‌های مختلف شیب در اراضی جنگلی به دلیل حفاظت نسبتا کامل خاک در برابر فرسایش از وضعیت تقریبا یکنواختی برخوردار هستند. با توجه به شدت تخریب لایه‌های سطحی خاک در مناطق جنگل­تراشی شده و سطح قابل توجه آن در مسیر خطوط انتقال برق در منطقه مورد مطالعه، لازم است در زمان احداث این خطوط، با اقدامات حفاظتی از قبیل مالچ­های گیاهی، بوته‌کاری، بانکت­بندی و احداث آبراهه­های انحرافی اثرات منفی بر ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی مؤثر در کیفیت خاک را کم کرد تا از فرسایش و تخریب بیش­تر خاک جلوگیری شود. 

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مقایسه تأثیر وضعیت طاق باز و دمر بر وضعیت تنفسی نوزادان نارس مبتلا به سندرم دیسترس تنفسی حاد تحت درمان با پروتکل Insure

کچ ی هد پ ی ش مز ی هن ه و فد : ساسا د مردنس رد نامرد ي سفنت سرتس ي ظنت نادازون داح ي سکا لدابت م ي و نژ د ي سکا ي د هدوب نبرک تسا طسوت هک کبس اـه ي ناـمرد ي فلتخم ي هلمجزا لکتورپ INSURE ماجنا م ي دوش ا اذل . ي هعلاطم ن فدهاب اقم ي هس عضو ي ت اه ي ندب ي عضو رب رمد و زاب قاط ي سفنت ت ي هـب لاتـبم سراـن نادازون ردنس د م ي سفنت سرتس ي لکتورپ اب نامرد تحت داح INSURE ماجنا درگ ...

full text

اثرآتش سوزی روی برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در جنگل‌های استان گیلان (مطالعه موردی: منطقه سراوان)

بسیاری از ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک تحت تاثیر آتش سوزی تغییر می کند. آتش می تواند روی عناصر خاک اثر گذاشته و خاک جنگل را تحت تاثیر قرار دهد. این مطالعه با هدف بررسی اثر آتش سوزی بر خصوصیات فیزیکی وشیمایی خاک در جنگلهای سراوان استان گیلان انجام شد. به این منظور سه منطقه 50 هکتاری با شرایط یکسان فیزیوگرافی و اشکوب فوقانی (سوزنی برگ دست کا شت کاج تدا) انتخاب شد. در یک دوره 10 ساله (1386-1377)...

full text

تأثیر توپوگرافی بر ویژگی های خاک، عملکرد و کیفیت چای در منطقه ی لاهیجان

توپوگرافی به عنوان یکی از فاکتورهای خاکسازی از طریق تأثیر بر توزیع آب در بخش­های مختلف زمین‌نما و همچنین اثر بر ویژگی­های‌ خاک می‌تواند از عوامل مهم و مؤثر بر عملکرد و کیفیت محصول باشد. این مطالعه به منظور بررسی اثر توپوگرافی بر ویژگی­های خاک، عملکرد و کیفیت چای در منطقه لاهیجان استان گیلان انجام شد. به این منظور از یک ترانسکت در شیب شمالی و یک ترانسکت در شیب جنوبی باغات چای منطقه، چهار...

full text

اثرات کشت طولانی مدت برنج بر برخی ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی و کانی‌شناسی رس خاک در منطقه یاسوج

Paddy soils provide the staple diet for nearly half of the world's population. The formation of the Anthrosols is induced by tilling the wet soil (puddling), flooding and drainage regimes associated with the development of a plow pan and specific redoximorphic features. The aim of this study was to evaluate the effects of long-term rice cultivation on physico-chemical properties and clay mineralo...

full text

اثر بربرین در تنظیم آستروسیتهای Gfap+ ناحیه هیپوکمپ موشهای صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین

Background: Diabetes mellitus increases the risk of central nervous system (CNS) disorders such as stroke, seizures, dementia, and cognitive impairment. Berberine, a natural isoquinolne alkaloid, is reported to exhibit beneficial effect in various neurodegenerative and neuropsychiatric disorders. Moreover astrocytes are proving critical for normal CNS function, and alterations in their activity...

full text

اثر بربرین در تنظیم آستروسیتهای Gfap+ ناحیه هیپوکمپ موشهای صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین

Background: Diabetes mellitus increases the risk of central nervous system (CNS) disorders such as stroke, seizures, dementia, and cognitive impairment. Berberine, a natural isoquinolne alkaloid, is reported to exhibit beneficial effect in various neurodegenerative and neuropsychiatric disorders. Moreover astrocytes are proving critical for normal CNS function, and alterations in their activity...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 31  issue 2

pages  277- 290

publication date 2017-08-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023